Ga 10,11-18: Khi ấy, Chúa Giêsu phán: “Ta là mục tử tốt lành. Mục tử tốt lành thí mạng sống vì chiên. Kẻ làm thuê không phải là chủ chiên, và các chiên không phải là của người ấy, nên khi thấy sói đến, nó bỏ chiên mà trốn. Sói sẽ bắt chiên và làm chúng tản mát. Kẻ chăn thuê chạy trốn, vì là đứa chăn thuê, và chẳng tha thiết gì đến đàn chiên. Ta là mục tử tốt lành, Ta biết các chiên Ta, và các chiên Ta biết Ta. Cũng như Cha biết Ta và Ta biết Cha, và Ta thí mạng sống vì đàn chiên. Ta còn những chiên khác không thuộc đàn này; cả những chiên đó Ta cũng phải mang về đàn; chúng sẽ nghe tiếng Ta. Và sẽ chỉ có một đàn chiên và một chủ chiên. Vì lẽ này mà Cha yêu mến Ta, là Ta thí mạng sống để rồi lấy lại. Không ai cất mạng sống khỏi Ta, nhưng tự Ta, Ta thí mạng sống. Ta có quyền thí mạng sống và cũng có quyền lấy lại. Đó là mệnh lệnh Ta đã nhận nơi Cha Ta”.

Chương 10 gồm hai phần: diễn từ về mục tử tốt lành (10,1-18) và đối thoại giữa Chúa Giêsu và người do thái (10,22-39). Đoạn 10,1-18 gồm: ẩn dụ về mục tử và lời giải thích về hình ảnh cửa chuồng chiên (10,1-10), và diễn từ về mục tử tốt lành (10,11-18) như là cao điểm của đoạn nầy. Những hình ảnh được dùng trong chương 10 nầy: cửa chuồng chiên (cc. 1-3a), hình ảnh sinh hoạt của người chăn chiên và đàn chiên (cc. 3b-5), hình ảnh cánh cửa dẫn đến đàn chiên (cc. 7b-10), hình ảnh người mục tử tốt lành (cc. 11-15), hình ảnh tương quan yêu thương của Chúa Cha và Chúa Con (cc. 17-18). Bên cạnh đó, còn có hình ảnh và hoạt động của kẻ lạ (c. 5), kẻ trộm, kẻ cướp (c. 8) và người chăn thuê (cc. 12-13).

Cấu trúc của đoạn 10,11-18 gồm: 1- Chân dung mục tử tốt lành tương phản với người chăn thuê liên quan đến đàn chiên (10,11-13);  2- Tương quan Chúa Giêsu với đàn chiên (10,14-16); 3- Tương quan Chúa Giêsu với Chúa Cha (10,17-18). Chủ đề chính của đoạn nầy là Chúa Giêsu là mục tử tốt lành, hiến mạng sống cho đàn chiên. Cả ba đoạn đều có cụm từ “ban sự sống (của tôi)” (cc.11.15.17). Hãy suy nghĩ tương quan giữa cụm từ nầy trong ngữ cảnh của mỗi đoạn.

Thêm một lần nữa cụm từ “Tôi là” được dùng với một hình ảnh đời thường để áp dụng cách ẩn dụ cho Chúa Giêsu (x. Tôi là bánh ban sự sống 6,35; ánh sáng trần gian 8,12; 9,5; cửa chuồng chiên 10,7; cửa dẫn vào sự cứu độ 10,9; mục tử tốt lành 10,11.14; sự sống lại và là sự sống 11,25; đường, sự thật và sự sống 14,6; cây nho thật 15,1.5). Tính từ “tốt lành” bổ nghĩa cho từ “mục tử” chỉ được dùng cho Chúa Giêsu (10,11.14). Không ai được gọi là mục tử tốt lành ngoại trừ Chúa Giêsu. Mục tử tốt lành được định nghĩa là người hiến mạng sống cho đàn chiên (x. 15,13), trong khi người chăn thuê hành động ngược lại. Họ bỏ chiên và chạy trốn khi thấy sói đến, vì họ không phải là mục tử và đó không phải là đàn chiên của họ (cc. 12-13). Phần con sói, nó là thù địch với chiên (Cn 13,17; Is 11,6). Nó vồ lấy chiên và làm chiên tản mác (c. 12). Vậy ban sự sống của mình cho đàn chiên là bản tính của mục tử tốt lành.

Tương quan của mục tử tốt lành với đàn chiên được nói thêm trong đoạn 10,14-16: nhận biết (c. 14), ban sự sống (c. 15) và dẫn dắt những chiên khác về một đàn (c. 16). Tương quan nhận biết nhau giữa mục tử và đàn chiên được xây dựng trên tương quan giữa Chúa Giêsu và Cha của Người. Câu 14 và 15 được cấu tạo theo kiểu đối đảo (chiastic): “Tôi biết đàn chiên – đàn chiên biết tôi như Chúa Cha biết Tôi – Tôi biết Chúa Cha”. Vượt quá sự so sánh, chữ “như” cho tương quan nhận biết một lý do hiện hữu (x. 6,57; 15,9-10.12; 17,11.18.21; 20,21). Nhận biết nhau là tương quan của tình yêu giữa mục tử và đàn chiên, cả những chiên chưa thuộc một đàn dưới sự dẫn dắt của một mục tử. Vậy ban sự sống mình cho đàn chiên là hành động rất tự nhiên của tình yêu (15,13), nhất là để đàn chiên được sự sống và quy tụ về một mối (x. 11,52; 12,32).

Ban sự sống là lệnh truyền của Chúa Cha (10,18). Trong đoạn 10,17-18 nầy, sự sống của Chúa Giêsu vừa được đặt trong tương quan với Người và với Chúa Cha. Sự sống ấy nằm trong tay của Người và tùy thuộc vào Người. Tuy nhiên, Người đã tự nguyện ban sự sống của Người cho đàn chiên vì muốn thực hiện ý của Chúa Cha. Vì làm như thế, nên Người được Chúa Cha yêu thương.

Trong Chúa Giêsu, Thiên Chúa đã ban cho nhân loại một mục tử tốt lành mà Người đã hứa trong sách các ngôn sứ Giêr 23,1-8; Ez 34,11-16.23; 37,24; Zc 11 và 13.

Linh mục Luigi Gonzaga Đặng Quang Tiến